فرهاد خانلری
کارشناس ارشد شبکه مایکروسافت

آشنایی با انواع پسوند فایل (File Extension) به زبان ساده

حتماً تا به حال در مورد پسوند ها شنیده اید در این مطلب سعی میکنم پسوند های انواع فایل ها و برنامه ها رو به اختصار براتون بگم ، ابتدا به ساکن باید پسوند فایل هامون رو ببینیم چون به صورت دیفالت این پسوند ها قابل دیدن نیستند برای این منظور به My Computer رفته و از منو Tools گزینه Folder Option رو انتخاب کنید سپس از پنجره باز شده تب View رو انتخاب کنید در این پنجره انواع گزینه ها رو مشاهده میکنید برای اینکه پسوند های انواع فایل ها و برنامه ها رو بتوان مشاهده نمود تیک Hide Extension Known File Types رو باید برداریم.

دوره های شبکه، برنامه نویسی، مجازی سازی، امنیت، نفوذ و ... با برترین های ایران
آشنایی با انواع extension ها
آشنایی با extension ها

همانطور که در تصویر فوق مشاهده میشود تمام فایل ها با پسوند هایشان ظاهر میشوند و هر پسوند نمایانگر برنامه خاصی است که در این مطلب سعی میکنیم راجع به معروف ترین آنها صحبت کنیم.

آشنایی با انواع Extension ها یا File type

پسوند فايلهاي متنی

  • TXT یا Text: از قدیمی ترین و پر سابقه ترین پسوند های حال حاضر میباشد این نوع پسوند برای برنامه NotePad می باشد برنامه ساده ویرایشگر متن که تنها میشود Font یا اندازه آن را برای کل متن تغییر داد.
  • RTF یا Rich Text Format : همانطور که گفته شد در TXT ما نمیتوانستیم قسمتی از متن را رنگی یا تغییر فونت دهیم یا برخي خطوط يا کلمات را با فونت دیگر یا سایز بزرگتر نوشت اما در windows 95 این قابلیت ها در نرم افزاری به نام wordpad که دارای پسوند RTF بود اضافه شد و میتوانستیم خیلی بهتر این متن ها را تغییر دهیم .
  • DOC یا Document‌ : خب این پسوند چیزی نیست که شما نشناسید حتماً میدانید یکی از غول های نرم افزاری جهان یعنی Microsoft انواع نرم افزار های متنوع و کاربردی را وارد بازار کرد که یکی از این نرم افزار ها Office97 بود که علاوه بر قابلیت های RTF میتوانستیم تصاویر راه هم به متن اضافه کنیم پس از پسوند DOC که در Office 2003 هم تولید شد در آفیس 2007 به بعد این پسوند به DOCX تغییر پیدا نمود که در حال حاضر بهترین ویرایشگر متن در حال حاضر است.
  • PDF یا Portable Document File : این پسوند برای نرم افزاری است به نام Acrobat Reader محصول شرکت Adobe هست یکی از مشکلاتی که در نقل و انتقالات فایل هایی با پسوند DOC و DOCX موجود هست تغییر فونت است و همچنین چینش متون که در سیستم جدید ممکن بود همان فایلی نباشد که ما میخواستیم و ممکن بود با تغییراتی از جمله فونت مواجه گردد، پس با پیدایش PDF این امکان اضافه شد که فونت ها و چیدمان صفحه به سادگی قابل انجام نبود و خیلی بهتر و کاربردی تر میتوان این فایل ها رو در سطح اینترنت به کار برد بدون اینکه سیستم مقصد چنین فونتی را دارد یا خیر.
  • SRT یا Shortest Remained Time : این پسوند که نوعی الگوریتم محسوب میشود یکی از ساده ترین الگوریتم های زمان بندی و اما پرکاربرد است. از این پسوند جهت زمانبندی فايلهاي متن جهت زیر نویس فیلم ها استفاده میوشد این پسوند را میتوان با نرم افزار notepad باز و طراحي کرد.

پسوند فايلهاي فشرده و Image

حتماً شنیده اید که میگویند از فلان CD یک ایمیج تهیه کنید فايلهاي Image همان کپی از CD / DVD ها می باشد یعنی دقیقاً یک کپی که توسط نرم افزار های زیادی ار جمله Deanon یا Power Iso استفاده و تهیه می شود زمانی که برنامه های فوق را نصب میکنید یک پارتیشن اضافی برای کار با ایمیج ها اضافه می شود که میتوان این ایمیج ها را در آن درایو ها باز و استفاده نمود برخی از انواع پسونده ای معروف که در این حوزه می باشند در زیر آمده که بهترین آنها iso است که با خیلی از نرم افزار های دیگر کار میکند.

  1. NRG
  2. BIN
  3. CUE
  4. ISO
  5. IMG
  6. IMA

در خصوص فايلهاي فشرده همانطور که از اسمشان پیداست با هدف کم کردن حجم آمده اند که پسوند ZIP مربوط به همین کار است در برنامه ای مانند winzip و winrar که فایل را فشرده میکند علاوه بر کم کردن حجم میتوان در ارسال ایمیل ها و همچنین گذاشتن پسورد روی ان استفاده نمود تا هر کسی به اطلاعات داخل آن نتواند دسترسی داشته باشد در ادامه برخی از پسوند ها و فرمت هایی که مربوط به این حوزه می باشند را نام میبریم :

  • 7ZIP : این فايل فشرده مخصوص سیستم عامل ويندوز است که برعکس فايلهای zip میتوانند به خودی خود extract یا باز شده و کار خودشون رو ادامه بدن
  • CAB یا Cabinet :این پسوند ها یا کابينت ها فایل های فشرده ای هستند که جهت نصب برنامه های بزرگ و حجیم مانند ویندوز یا آفيس مورد استفاده هستندالبته برای ساختن فایل هایی از این قبیل میتوان در فایل system32 فایلی با عنوان IEpress را پیدا نمود.
  • JAR یا Java Archive : این پسوند بیشتر برای تهیه انواع بازی های تلفن همراه با سیستم عامل جاوا به کار برده میشود.
  • RAR یا Roshal Archive :این پسوند در برنامه winrar کار میکند و یکی از بهترین ها هست که تقریباً حجم فایل ها را 2 برابر فایل های Zip کاهش میدهد
  • TAR : از قدیمی ترین نوع فایل های فشرده سازی است که منسوخ شده ولی با برنامه winrar مدیریت میشود.
  • ZIP یا (Compressed File (PKzip file name extension :فایل هایی که با zip فشرده شدند بدون ابزار خاصی extract شده و چندان تغییری در حجم فایل را ندارند.

 پسوند فايلهاي تصويري يا MultiMedia

  • 3GP یا Third Generation Partnership : اگر مثل بنده همچنان از موبایل های قدیمی استفاده میکنید بهتر است بدانید جهت ذخیره سازی فورمت های Video موبایل شما از این پسوند استفاده میکند و این پسوند از حجم پایین و کیفیط مطلوبی برخوردار نیست
  • AVI یا Audio Video Interleave : همنطور که موبایل ها پیشرفت کردند پسوند ها و فرمت های ذخیره سازی نیز بهینه تر و با کیفیت تر شدند ذخیره سازی ویدئو های پر کیفیت و با حجم بالا در این فرمت می باشد البته این فرمت فقط برای موبایل نیست و در کامپیوتر نیز با نرم افزار های MultiMedia به راحتی قابل پخش است.
  • BIK : بازی های کامپیوتری حال حاضر اکثراً دارای دموی نمایشی یا فیلم هایی هستند که قبل یا بعد یا پس از هر مرحله برای کاربر به نمایش در می آیند پسوند این گونه فایل ها BIK يا REZ می باشند و توسط برنامه RAD Video مي توانيد اين فيلمها را قبل از اجراي بازي تماشا کنيد. پس اگر بازی را فقط برای فیلم انتهایی که به شما قرار است نشان دهد انجام می دهید میتوان توسط ابزار فوق فیلم انتهایی را دید ضمناً جهت تبدیل این فبلم ها برنامه RAD Video کار ساز است.
  • DAT یا Digital Audio Tape : DAT توسط شرکت های Sony و HP با هدف ارائه يک فرمت صوتی و تصویری با کيفيت بالا ارائه گرديد و در سال ۱۹۹۸ به استاندارد ( DDS ) یا Digital Data Storage تبديل تا از آن به منظور فرمت ذخيره سازی داده در کامپيوتر استفاده گردد . از پروتکل DDS استانداردهای متعددی پياده سازی شده است.پسوند فایل DAT از روی داده گرفته شده و جالب است بدانید پسوند های MPG یا همان Mpeg مخفف Moving Picture Experts Group با پسوند مجازی DAT درون CD یا DVD هاي فيلم ذخيره مي شوند ، میتوانید این قضیه را تست کنید يک CD فيلم را درون سیستم گذاشته و داخل فایل MPGAV فايلهاي AVSQUE را کپي کرده و نام و پسوند آنها را به صورت دستي تغيير دهيد ، بدون هيچ Convertor ای مي توانيد فايل DAT را به MPG تغيير دهيد.
  • FLV یا Flash Video : فايل flv به معناي فايل ويدئوي فلش است همینطورکه استفاده از اینترنت افزایش می یابد تنوع در صفحات اینترنتی یکی از مهم ترین فعالیت ها برای صاحبان این صفحات است که استفاده از فيلم هاي کم حجم در اينترنت اکثراً با این پسوند اجرا می شود
  • MPG یا Mpeg یا Moving Picture Experts Group : این پسوند در ابتدایکار به عنوان فشرده سازي صدا و تصوير کار خودش رو آغاز کرد ولی با رشد کامپیوتر ها و انواع درخواست ها کم کم این پسوند دارای شاخه هایی شد به عبارتی شرکت سازنده به فکر ساختن پسوند های دیگر نمود پسوند هایی از قبیل mp3 که مخفف Moving Picture Experts Group Layer-۳ می باشد همانطور که از اسم کامل این پسوند معروف پیداست کار شرکت یا گروهی به نام Moving Picture Experts است و MP3 یکی از پسوند های به نام و معتبری است که در حال حاضر در لیست بهترین فایل های صدا هست و ورژن های دیگر این پسوند نیزmpa mp1,mp2 هستند که استاندارد آنها کم حجم ولی تقریباً با کيفيت مناسبي برخوردارند
  • WMV یا Windows Media Video : فایل MultiMedia بسيار کم حجمی است فیلم های طولانی و دارای حجم کم این پسوند گزینه مناسبی بود زیرا با توجه به حجم کم از کیفیت مطلوبی برخوردار هستند این پسوند مخصوص windows media player هست که این نرم افزار پسوند های مختلف زیر را به راحتی و بدون هیچ کدک اضافی پخش میکند:
  • wma
  • wax
  • wmv
  • wvx
  • asf
  • asx
  • wpl
  • wm
  • wmx
  • wmd
  • wmz
  • mp۳
  • m۳u
  • avi
  • wav
  • mpeg
  • mpg
  • mpe
  • m۱v
  • mp۲
  • mpv۲
  • mp۲v
  • mpa
  • mid
  • midi
  • rmi
  • aif
  • aifc
  • aiff
  • au
  • snd

در قسمت قبلی در مورد انواع File Type ها یا extension های فایل های متنی و فايلهاي فشرده و Image و همچنین فايلهاي تصويري يا MultiMedia صحبت شد در این مطلب ادامه این پسوند ها را خدمتتان توضیح خواهم داد امیدوارم در ادامه همین مطلب اگر در مورد این پسوند ها یا extension توضیحاتی داشتید اضافه کنید تا این مطلب کامل تر شود.

انواع پسوند ها

پسوند فايلهاي عکس

  • GIF یا Graphics Interchange Format : gif یا گیف مشخص کننده بافت پرونده‌های گرافیکی ثابت یا متحرک است این قالب گرافیکی توسط شرکت کامپیوسرو معرفی شد و امروزه به طور گسترده برای تصاویر منتشر شده در وب به کار می‌رود. حتماً در اینترنت تصاویری را دیده اید که متحرک می باشند به عبارتی توانائي ذخيره چندين فرم عکس در قالب يک فايل تصويري است البته با حجم بسیار پایین ، این تصاویر هامان تصاویر با پسوند GIF هستند ، برنامه Ulead Gif و Adobe Image Ready را براي مديريت اين تصاوير بهترین گزینه می باشند.
  • JPG يا JPEG یا Joint Photographic Group : نام JPG مخفف مشترک گروه کارشناسان عکاسی است و از معروف ترین پسوند ها در میان تصاویر است حجم و کیفیت خوبی را در این مدل پسوند ها شاهد هستیم
  • BMP یا Bitmap : عکس ها در انواع و اقسام مختلف طبقه بندی شده این پسوند ها از کیفیت و تراکم پیکسلی بالاتری در مقابل JPG ها برخوردار هستند.
  • CUR یا Cursor : حتماً دیدید که موس در مکان های مختلف با اشکال متفاوت ظاهر میشود این تصاویر برای موس با این پسوند ذخیره میشوند اگر ویندوز خود را بر روی درایو C نصب کردید به آدرس زیر بروید تا این تصاویر را ببینید
C:\Windows\Cursors

یا اینکنه در RUN دستور زیر را تایپ کرده تا به محل مورد نظر هدایت شوید

%windir%\Cursors
  • MBM یا MuliBitMap : يک فايل محتوي چندين تصوير BMP که در برنامه های تحت موبايل بسيار کاربرد دارد و اگر تمایل دارید با این پسوند کار کنید از برنامه Easy Symbian Suite استفاده نمایید.
  • PNG یا portable network graphics : پسوند سبک و راحت برای تصاویری با حالت icon برای سیستم ها و همچنین تهیه تصور هایی با حالت trasparent که البته این نوع پس از Gif به وجود آمدند ، همچنین گرافیک قابل حمل در شبکه‌ها یا پینگ قالبی‌ست پیکسلی (در مقابل برداری) برای تصاویر که تکنیک‌های فشرده‌سازی بی‌اتلاف داده‌ها را به خدمت می‌گیرد. برنامه Axilias IconWorkshop میتوان مدیریت مناسبی برای این نوع باشد.براي تهيه فايلهاي آيکون نسخت نياز به طراحي فايلهاي ترنسپرنت داريد. اين فايلها را با فتوشاپ طراحي کنيد و آنها را پسوند PNG ذخيره کنيد. با استفاده از برنامه Axilias IconWorkshop فايل PNG را به ICO تبديل کنيد.


  • ICO یا ICON : این پسوند فايلهای آيکون است. که در لینک فوق در این خصوص قبلاً در انجمن صحبت شده است.
  • PSD یا Photo Shop Document : فرمت PSD، فرمت اختصاصی برنامه فوتوشاپ می باشد ، این فرمت حجم زیادی نسبت به سایر فرمتهای قابل پشتیبانی در فوتوشاپ را به خود اختصاص می دهد. پس از بازکردن یک فایل با این پسوند یا این فرمت البته باز کردن این فایل در برنامه فوتوشاپ امکان دارد البته در برنامه رايگان PNG PSD Viewer از سايت wenovo نیز میتوان این فایل ها را باز کرد و در سایر برنامه ها با مشکل مواجه خواهید بود ، میبینید که لایه هایی وجود دارند که میتوانید در آنها تغییرات انجام داده و سپس این فایل را میتوانید با همان PSD ذخیره یا اینکه Export گرفته و با پسوند های Jpg یا gif یا png و... ذخیره کنید ضمناً این برنامه از حالتهای رنگ ، CMYK ، lab، colorgrayscale، RGB ، multichannel پشتیبانی می کند.جالب است بدانید اگر میخواهید ویندوز شما این تصاویر را به صورت ThumNail نشان دهد کافی است برنامه thumbview را دانلود کنيد.
  • TIFF یا Tagged Image File Format : یکی از فرمت هایی است که در دو سیستم عامل ویندوز و MAC قابل شناسایی است ، این فرمت حالتهای رنگیlab color، indexed color و bitmap، CMYK، RGB، grayscale پشتیبانی میکند.
  • RGB یا Red Green Blue : RGB مخفف سه رنگ Red (قرمز) ، Green (سبز) ، Blue (آبی) است که برای کارهایی که قرار است در مانیتور و یا تلویزیون به نمایش درآیند از آن استفاده می شود.

پسوند فایل های فلش

  • SWF یا Shock Wave Flah : این فناوری که با نام فلش مشهور است توسط شرکت Macromedia ایجاد شد البته استفاده این فایل ها بیشتر در وب است البته شرکت Micromedia توسط شرکت Adobe خریداری گردید که در حال حاضر این ابزار را به نام Adobe Flash هم میشناسند.
  • FLV یا Flash Video : فایل های SWF فایل های اجرایی هستند که قابل ویرایش نیست و فقط میتوان آن را دید ولی با FLV میتوان این فایل ها را ویرایش کرد البته میتوان فایل های SWF را توسط نرم افزار هایی از قبیلSWF Decompiler Magic این فایل ها را به FLV تبدیل و اقدام به ویرایش آنها نمود.

پسوند فایل های Office

  • XLS یا Excel Spreadsheet : حتماً با برنامه Office کار کردید برنامه Excle یکی از محبوب ترین و پر کاربرد ترین برنامه در میان ابزار های حسابداری است کار با این نرم افزار بسیار ساده بوده و میتوان این نرم افزار را با Visual Studio به کار برد تا بهترین کاربرد ها را داشته باشد.
  • ppt یا power point : این فرمت مخصوص نرم افزار پاور پوینت است ، اگر تمایل دارید مطلبی را به صورت سمینار یا projector نمایش دهید بهترین قابلیت ها و ساده ترین ها را در این نرم افزار خواهید دید.
  • DOC یا Document‌ : دراین خصوص در مقاله قبلی صحبت شده است فرمت یا پسوندی است که برای فایل های Microsoft Word به کار میرود و تقریباً تمام فایل های Office 2003 و 2007 به بعد شبیه به هم هستند با این تفاوت که از 2007 به بعد یک کارکتر X به انتهای این پسوند ها اضافه شده است مانند pptx یا docx یا Xlsx
  • MDB یا Microsoft Data Base :حتماً با یکی از بانک های اطلاعاتی آشنا هستید یکی از قدیمی ترین و ساده ترین بانک ها بانک Access می باشد که مخصوص شرکت Microsoft بوده و جهت ذخیره سازی اطلاعات استفاده میشود.
  • onetoc یا One note : کلیک کنید و بی درنگ بنویسید این شعار مایکروسافت برای استفاده از این نرم افزار است تمام یادداشت هایتان را در یک فایل نگه دارید و همه جا ازش استفاده کنید.
  • GAC یا Groove Microsoft : پسوند یکی دیگر از مجموعه نرم افزار های آفیس می باشد به نام Microsoft Groove که برترین نرم افزار جهت کار تیمی بر روی پروژه ها و داده ها می باشد.

پسوند فايلهاي صوتی

  • AMR : این فایل از فرمت صوتی پشتیبانی میکند و با ظهور موبایل ها رشد کرده البته بیشتر صاداهایی که در موبایل Record میشوند با این فرمت ذخیره میشوند
  • APE یا monkeys audio file format : نوعي فايل صوتي است
  • FLAC یا Free Lossless Audio Codec : Codec یا کدک صوتی است که مخصوص فشرده‌سازی صوتی است که الگوریتم فشرده‌سازی بی‌اتلاف داده‌ها را به کار می‌گیرد. منابع صوتی رمزنگاری‌شده (encodeشده) به وسیلهٔ FLAC به حجمی حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد اندازهٔ اصلی خود درمی‌آیند.
  • Mid يا Midi یا Musical Instrument Digital Interface : این فرمت به معنای «رابط دیجیتالی سازهای موسیقی» ، یکی از قالب‌های قدیمی ثبت صدا در رایانه است که با وجود گذشت زمان، کهنه نشده و کاربرد خود را حفظ کرده است ، در واقع این فرمت بیشتر در موسیقی به کار میرود ، یک Mid حاوی نت‌های موسیقی و اطلاعات مربوط به هر ساز، پرده‌ها، سکوت ها ، وقفه‌ها و ... در بیشتر کامپیوتر ها یک درگاه MIDI به‌عنوان بخشی از درگاههای ورودی-خروجی کارت صدا موجود است البته کارت صدا باید این قایلست را پشتیبانی کند در واقع از این پورت میتوان ابزارهای موسیقی را به آن متصل کرده و موسیقی نواخته شده را به صورت MIDI ضبط کنیم ضمناً این فرمت حجم بسیار کمی دارد و فاقد صدای خواننده است.
  • MP3 یا MPEG Layer3 یا Moving Picture Experts Group Layer-۳ : در مقاله قبلی کمی در مورد این فرمت صحبت شد این فرمت یکی از معروف ترین و محبوب ترین فرمت های صوتی و پخش در دستگاه های خودرو و VCD Player ها هست این فرمت یک سيستم متراكم و فشرده‌اي براي فایل های موسيقي مي‌باشد كه از حجم کمی برخوردار و کیفیت مطلوبی دارد ، mp3 موفق ترين نوع از خانواده Mpeg مي باشد.
  • MPC یا MousePack Audio : این فرمت نیز نوعي فايل صوتي منسوخ شده می باشد
  • OGG : این فایل صوتی اغلب در بازی ها مورد استفاده است .
  • TTA یا True Type Audio : این فرمت نیز نوعي فايل صوتي منسوخ شده می باشد.
  • WAV یا Windows Wave : فايل صوتي استاندارد ويندوز است به نام Wave میخوانند اگر دیده باشید برای Write کردن با ترن افزار هایی مانند Nero یک گزینه به نام Wave وجود دارد البته این نام در نرم افزار های دیگر متفاوت است ولی در یک CD که 700 مگابایت جادارد شما میتوانید فقط فقط 10 تا آهنگ ذخیره کنید و به سادگي در ويندوز کپي نمي شوند. براي اين کار از طريق گزينه RIP در ويندوز مديا پلير اقدام کنيد. حجم اين فايلهاي صوتي خيلي زياد است ولي توابع API ويندوز به خوبي از آن پشتيباني مي کنند لذا برنامه نويسان هنوز از اين صوتها استفاده مي کنند.
  • WMA یا Windows Media Audio : این فرمت با هدف رقابت با شرکت یا گروه Moving Picture Experts Group توسط مايکروسافت ایجاد شد فرمتی که از نظر حجم بسیار کم تر از MP3 بود و البته با کیفیت کمتر که حجم پایین این فرمت باعث شد تا بیشتر در وبسایت ها از این فرمت استفاده گردد.

پسوند صفحات وب سایت

  • HTML یا Hyper Text Markup Language : این پسوند صفحات وب است یعنی سنگ بنای وب به عبارتی ان پسوند یک زبان محسوب می شود البته برای نشانه‌گذاری که برای تدوین قالب و همچنین طراحی صفحات وب به کار می‌برند. دستورعمل‌های این زبان، برچسب (Tag) نام دارند و این صفحات معمولاً با Htm یا HTML ذخیره درون این فایل ها چیزی جز متن وجود ندارد و بر پایه text based کار میکند ، برای اینکه این صفحات را Edit کنید هم میتوان از Notepad استفاده کرد و هم نرم افزار هایی نظیر front Page که یکی دیگر از محصولات و بسته Microsoft Office می باشد.

فرهاد خانلری
فرهاد خانلری

کارشناس ارشد شبکه مایکروسافت

فرهاد خانلری ، مدرس شبکه و برنامه نویسی مبتنی بر زیرساخت های مایکروسافت ، سابقه فعالیت در موسسات و مراکز دولتی در قالب پروژه ، مشاوره و تدریس ، برنامه نویسی ++C ، سی شارپ و دات نت ، متخصص و مدرس شبکه های مبتنی بر سیستم عاملهای مایکروسافت و سرویس های مربوطه ، سخت افزار و ...

نظرات